เช็ควาล์ว – Check Valve

เราเป็นผู้นำเข้า และจัดจำหน่าย อุปกรณ์ยูพีวีซี ท่อยูพีวีซี uPVC วาล์วยูพีวีซี uPVC วาล์วทองเหลือง วาล์วเหล็กหล่อ วาล์วสแตนเลส SANKING, KITZ, KISTLER, ERA, CENIT ฯลฯ

นิยามเช็ควาล์ว

เช็ควาล์ว หรือเรียกว่า วาล์วกันกลับ, วาล์วกันย้อน, วาล์วกักน้ำ, ฟุตวาล์ว หรือวาล์วไหลทางเดียว โดยทั้งหมด หมายถึง วาล์วที่ให้ของเหลว ก๊าซ ให้ไหลผ่านในทิศทางเดียวเท่านั้น

ลักษณะเช็ควาล์ว

เช็ควาล์ว มีช่องเปิดสองช่อง (สองพอร์ต) ช่องหนึ่งสำหรับของไหลเข้า และอีกช่องสำหรับของไหลออก เช็ควาล์วมีหลายประเภทและขนาด สามารถใช้งานที่หลากหลาย

เช็ควาล์วทำงานโดยอัตโนมัติ และส่วนใหญ่ไม่ต้องมีบุคคล หรืออุปกรณ์มาควบคุม ดังนั้น จึงไม่มีที่จับวาล์วหรือก้าน ตัววาล์วภายนอกของเช็ควาล์วส่วนใหญ่ทำจากพลาสติกหรือโลหะ

แนวคิดเช็ควาล์ว

Cracking Pressure เรียกว่า แรงดันเปิด เป็นแรงดันน้ำระหว่างทางเข้าและทางออก ที่มีความแตกต่างกันขั้นต่ำ (เป็นการไหลครั้งแรก) ที่เช็ควาล์วจะทำงานได้ โดยทั่วไปแล้ว เช็ควาล์วได้รับการออกแบบมา และสามารถระบุแรงดันเปิดได้ ถ้าแรงดันทางออกสูงกว่าทางเข้า จะเรียกว่า แรงดันย้อนกลับ

ประเภทเช็ควาล์ว

1. บอลเช็ควาล์ว – Ball Check Valve

เป็นเช็ควาล์ที่มีลูกบอลป้องกันการไหล บางประเภทอาจมีสปริงช่วยดันลูกบอลปิด สำหรับประเภทที่มีลูกบอลอย่างเดียว จะเพิ่มชิ้นส่วน Seat และ Seal ขึ้นมาที่มีลักษณะโค้งหรือรูปกรวยตามรูปทรงลูกบอลเพื่อรองรับการปิด นอกจากนี้แผ่นดิสก์เช็ควาล์ว อาจมีรูปทรงอื่นๆ ที่ไม่ใช่ลูกบอลก็ได้ โดยมีสปริงช่วยดันปิด

ขอบคุณรูปภาพ www.flomatic.com

2. สปริงเช็ควาล์ว – Spring Check Valve

สปริงเช็ควาล์ว หรือเรียกว่า Vertical check valve หรือ In line Check Valve หรือ วาล์วแนวตั้ง โดยมีสปริงยึดลิ้นวาล์ว จนกว่าจะมีแรงดันของไหลที่เพียงพอเพื่อดันลิ้นวาล์ว จนทำให้สปริงถูกบีบอัดเพื่อให้ของไหลผ่านไปได้ เมื่อแรงดันลดลง สปริงจะดันลิ้นวาล์วชน Seat เหมือนเดิมเพื่อปิดการไหล และป้องกันการไหลย้อนกลับ

3. ไดอะแฟรมเช็ควาล์ว – Diaphragm Check Valve

ใช้แผ่นยางที่มีความยืดหยุ่นในเปิดปิดการไหล แรงดันทางด้านเข้าต้องมากกว่าด้านออก ทำให้แผ่นยางถูกดันเปิดออกให้ของไหลเข้ามา เมื่อแรงดันด้านเข้าลดลง แผ่นยางไดอะแฟรมจะค่อยๆ ปิดไปในตำแหน่งเดิม

ขอบคุณรูปภาพจาก www.industrialspec.com

4. สวิงเช็ควาล์ว หรือ เช็ควาล์วแบบลิ้นเอียง – Swing or Tilting Disc Check Valve

โดยมีลิ้นที่มีลักษณะบานพับแบบแกว่งได้ โดยมี Seat เป็นที่รองรับลิ้นเมื่อมีการแกว่งปิดลงมา เช็ควาล์วขนาดใหญ่จะเป็นสวิงเช็ควาล์ว ปัญหาจากสวิงเช็ควาล์วอาจทำให้เกิด Water Hammer – (ความดันในท่อมีการเปลี่ยนแปลง อย่างรุนแรงและฉับพลัน)

ขอบคุณรูปภาพจาก www.avkvalves.eu/en

5. เช็ควาล์วท่อระบายน้ำ – Flapper Valve

วาล์วประเภทนี้ เช่น ถังเก็บน้ำชักโครก การทำงาน คือ แรงดันของเหลวจะกดทับลิ้นวาล์วเอาไว้ จนกระทั่งมีการใช้แรงภายนอกกระทำเพื่อยกลิ้นวาล์ว ของไหลจะไหลออกอัตโนมัติ จนกว่าปริมาณของไหลเหลือน้อย จนสามารถทำให้ลิ้นวาล์วจะตกลงมาตามแรงโน้มถ่วงเพื่อปิดการไหลได้

อีกรูปแบบหนึ่ง คือ Clapper Valve ถูกใช้ในงานระบบดับเพลิง และระบบความปลอดภัยจากอัคคีภัย โดยลิ้นจะเปิดให้การไหลในทิศทางเดียว มีสปริงช่วยดันลิ้นเมื่อไม่มีแรงดันจากทางเข้า

อีกรูปแบบหนึ่ง คือ Backwater Valve ถูกใช้ในงานระบบระบายน้ำสุขาภิบาล ป้องกันน้ำท่วมที่เกิดจากการไหลย้อนกลับของน้ำทิ้งหรือน้ำเสีย จะเกิดขึ้นบ่อยเมื่อระบบระบายน้ำสุขาภิบาลเชื่อมต่อกับระบบระบายน้ำทิ้งรวม และระบบระบายน้ำฝนเมื่อฝนตกหนัก

6. สต็อปเช็ควาล์ว – Stop Check Valve

เป็นเช็ควาล์วที่มีการทำงาน ระหว่างโกลบวาล์ว และลิฟท์เช็ควาล์วรวมกัน ใช้ในการควบคุมเพื่อหยุดการไหล โดยไม่คำนึงถึงทิศทางการไหล หรือแรงดัน เช่น ใช้ในโรงไฟฟ้าเพื่อการทำงานที่ปลอดภัยของหม้อไอน้ำ และในท่อแรงดันสูงในโรงกลั่น

ขอบคุณรูปภาพจาก www.facebook.com/pipingtechniques

7. ลิฟท์เช็ควาล์ว – Lift-Check Valve

เป็นเช็ควาล์ว ที่สามารถยกลิ้นขึ้นออกจาก Seat ได้ เมื่อของไหลทางเข้ามีแรงดันสูงพอ และยุบลงบน Seat เมื่อแรงดันลดลง

8. วาล์วรูปกรวย – Duckbil Valve

เป็นปลายท่ออ่อนที่มีลักษณะแบนราบ นำไปติดตั้งกับท่อ จะเปิดออกให้ของไหลที่มีแรงดันไหลผ่าน เมื่อไม่มีแรงดัน ปลายท่ออ่อนจะกลับเป็นรูปทรงแบนเพื่อป้องกันการไหลย้อนกลับ นอกจากนี้ยีงมีวาล์วที่คล้ายกับ Duckbil Valve คือ Umbrella Valve

9. วาล์วปรับอัตราการไหล – Flow Check Valve

เป็นวาล์วที่มีนีดเดิลวาล์ว และเช็ควาล์วรวมอยู่ด้วยกัน ถูกใช้ในระบบทำความร้อน และระบบความเย็นแบบไฮโดรลิก โดยกรณีที่ติดตั้งวาล์วให้ของไหลที่มีแรงดันสูงไหลเข้าผ่านนีดเดิลวาล์ว จะทำการปรับอัตราการไหลให้ช้าลง (Slow Flow) และกรณีติดตั้งวาล์วให้ของไหลเข้าทางด้านที่มีเช็ควาล์ว จะทำให้อัตราการไหล เร็วเหมือนเดิม (Fast Flow)

10. ลิ้นเช็ควาล์วหลายชิ้น – Multiple Check Valves

ลิ้นเช็ควาล์วสามารถต่อแบบอนุกรมได้ เช่น Double Spring Check Valve เพื่อป้องกันไม่ให้น้ำที่ปนเปื้อนไหลกลับเข้าไปในท่อประปาของเทศบาล นอกจากนี้ยังมีเช็ควาล์วประเภท Double Ball Check Valve ซึ่งมีลูกบอล 2 ลูก บน Seat 1 ชิ้น อยู่ด้วยกัน และวาล์วอื่นๆ เช่น Wafer Check Valve เป็นต้น

การนำเช็ควาล์วไปใช้งาน

1. ปั๊ม – Pumps

ปั๊มบางประเภท ได้แก่ ปั๊มแบบลูกสูบ และ ไดอะแฟรมปั๊ม เช่น ปั๊มสูบจ่ายเคมี และปั๊มสำหรับแยกสารผสม ซึ่งเช็ควาล์วจะมีลักษณะเหมือนกระบอกสูบขนาดเล็กที่ติดอยู่กับหัวปั๊มที่มีท่อทางเข้าและออก, ปั๊มสูบป้อนหรือฉีดจ่ายน้ำไปยังหม้อไอน้ำ – Boiler จะมีการติดตั้งเช็ควาล์วป้องกันการไหลย้อนกลับ

ปั๊มสูบน้ำที่สูบไปยังรางน้ำหรือในท่อที่อยู่สูงกว่า เมื่อปั๊มหยุดการทำงาน เช็ควาล์วจะช่วยเก็บน้ำในท่อเพื่อสูบจ่ายอีกครั้ง และป้องกันการไหลกลับ

2. โรงงานอุตสาหกรรม – Industrial processes

ในระบบเคมี, โรงไฟฟ้า และในกระบวนการทางอุตสาหกรรมอื่นๆ อีกมากมาย

ในอุตสาหกรรมนิวเคลียร์ ได้แก่ ระบบควบคุมการจ่ายน้ำ ท่อน้ำทิ้ง น้ำเติมเข้าใหม่ ในกระบวนการอื่นๆ เช่น ระบบไนโตรเจน และระบบการตรวจสอบ สุ่มตัวอย่าง

ในเครื่องบินและอวกาศ เช่น เช็ควาล์วถูกใช้เมื่อมีการสั่นสะเทือนสูง มีอุณหภูมิสุดขั้ว และการควบคุมของเหลวที่มีฤทธิ์กัดกร่อน เป็นต้น

ในท่อก๊าซแยกก่อนเข้าท่อก๊าซผสม จะมีการติดตั้งเช็ควาล์วแต่ละท่อก๊าซเพื่อป้องกันการผสมของก๊าซจากแหล่งผลิตเดิม เช่น เช็ควาล์วถูกติดตั้งที่แหล่งเชื้อเพลง และแหล่งออกซิไดเซอร์ เพื่อให้แน่ใจว่าถังแก๊สเดิมยังคงบริสุทธิ์และไม่ติดไฟ

3. การใช้โดยทั่วไป – Domestic use

ในระบบน้ำประปาที่สะอาดถูกสุขลักษณะ เมื่อถูกสูบจ่ายไปยังระบบเพื่อใช้ประโยชน์และเกิดเป็นน้ำที่ไม่ถูกสุขลักษณะ เช่น สปริงเกอร์สนามหญ้า, เครื่องล้างจาน, เครื่องซักผ้า ซึ่งเช็ควาล์วถูกนำมาใช้งานเพื่อป้องกันไม่ให้น้ำที่ปนเปื้อนไหลกลับเข้าภายในบ้านอีกครั้ง และเพื่อไปใช้ประโยชน์อื่นๆ ต่อไป

ในสปริงเกอร์ฉีดน้ำ และเครื่องพ่นละอองน้ำ บางประเภทจะมีเช็ควาล์วขนาดเล็กติดตั้งอยู่ภายในป้องกันการระบายน้ำออกจากระบบเมื่อปิดการใช้งาน

ในระบบความร้อนทั่วไป จะใช้เช็ควาล์วเพื่อป้องกันการพาความร้อนออกไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งการนำไปใช้กับระบบความร้อนจากแสงอาทิตย์

ในระบบเก็บน้ำฝนที่ต่อเข้ากับระบบจ่ายน้ำหลักสำหรับบริโภค จำเป็นต้องมีเช็ควาล์ว อย่างน้อย 1 ตัว เพื่อป้องกันการปนเปื้อนระหว่างน้ำฝนและแหล่งจ่ายน้ำหลัก

ในแม่แรงไฮดรอลิกที่ใช้บอลเช็ควาล์วเพื่อสร้างแรงกดที่ด้านยกของแม่แรง

ในสิ่งของหรือวัตถุที่ต้องการให้พองโต เช่น ของเล่นเด็ก ที่นอนฟูก เรือ ช่วยให้วัตถุมีแรงดันและพองได้ต่อเนื่อง

ขอบคุณข้อมูล
– en.wikipedia.org/wiki/Check_valve
– engineering.fandom.com/wiki/Check_valve
– www.linquip.com/blog/check-valves
– instrumentationtools.com/types-of-check-valves
– whatispiping.com/check-valves
– www.iqsdirectory.com/articles/check-valve.html
– hardhatengineer.com/what-is-check-valves-types-parts
– globalspec.com/learnmore/check_valves